Öncelikle sizi biraz tanıyalım. Burcu Akyol kimdir?
2017 yılından bu yana Kanada’nın Toronto şehrinde yaşıyorum. Uzun yıllar eğitim yöneticiliği yaptıktan sonra kariyer değişikliği yaparak Kanada Göçmenlik Danışmanlığı lisansımı aldım ve şu anda Kanada’da yeni bir yaşama başlamak isteyen kişilere etik, güvenilir ve nitelikli hizmet sağlama misyonu ile çalışmalarıma devam ediyorum. Ayrıca üyesi olduğum Canadian Association of Professional Immigration Consultants (CAPIC) Eğitim Komitesinde yer alarak içinde bulunduğum profesyonel topluluğa da fayda sağlayabilmek için gönüllü çalışmalar yapıyorum.
Kurucusu olduğunuz Northern Pathways Göçmenlik Danışmanlığından bahseder misiniz? Verdiğiniz hizmetler nelerdir?
Northern Pathways çatısı altında ağırlıklı olarak Kanada öğrenci vizesi, çalışma izni ve kalıcı oturum izni başvurularında temsil ve danışmanlık hizmeti veriyoruz. Diğer taraftan kişilerin doğru bir planlama yapabilmeleri ve gerçekçi hedefler belirleyebilmeleri için sunduğumuz konsültasyon hizmetlerimiz var. Kanada vize ve göçmenlik başvuruları konusunda ne yazık ki ciddi bir bilgi kirliliği mevcut. Bu nedenle verdiğimiz profesyonel hizmetlerin yanı sıra sosyal medyada çeşitli platformlarda düzenli olarak güncel ve güvenilir bilgi paylaşımı gerçekleştiriyoruz. Bu paylaşımların, yolu bizimle bir hizmet almak için kesişsin ya da kesişmesin, Kanada’da yeni bir yaşam planlayan herkes için faydalı olmasını hedefliyoruz.
Kanada’da kalıcı oturum izni alabilmek için izlenmesi gereken yollar nelerdir?
Kalıcı oturum izni başvurusu için alternatifler ekonomik göçmenlik programları ve aile sponsorluğu olarak ikiye ayrılıyor. Ekonomik programlar oldukça çeşitli ve her birinin uygunluk kriterleri birbirinden farklı. Express Entry ekonomik göç programlarından üçünü içinde barındıran bir sistem. 2015 yılından bu yana devam eden online sistemde başvuru yapmaya uygunluğu olan tüm adaylar yaş, iş deneyimi, eğitim seviyesi ve dil yeterliliği gibi belirli özelliklerine bağlı olarak aldıkları bir puanla Express Entry havuzu dediğimiz aday listesinin içine giriyorlar. Kanada hükümeti Express Entry havuzunda bulunan adaylara belirli aralıklarla belirli sayıda başvuru daveti gönderiyor ve bu daveti alan kişiler kalıcı oturum izni başvurusu yapmaya hak kazanıyorlar. Bir de Eyalet Aday Programları alternatifi mevcut. Eyalet Aday Programları eyaletlerin nitelikli iş gücü ihtiyaçlarını karşılamak için federal hükümetle yaptıkları anlaşmalar ve kendilerine ayrılan kontenjan kapsamında göçmen alımı yaptıkları programlar. Şu anda 80’i aşkın eyalet aday programı bulunuyor. Bu programların sayısının çok fazla olması programların anlaşılmasını ve takip edilmesini zorlaştırıyor. Bu nedenle uygun alternatifleri kişilerin profiline göre belirlemek gerekiyor. Express Entry ve eyalet aday programları dışında da bir takım ekonomik göç alternatifleri mevcut ama istatistiklere bakarsak en yoğun alımın yapıldığı iki kategorinin bunlar olduğunu söyleyebiliriz.
Aile sponsorluğu ise Kanada göçmenlik sisteminin temel öğelerinden biri olan aile birleşimini destekleyen bir program. Bu program Kanada’da PR ya da vatandaş statüsünde olan kişilerin aile bireylerine PR statüsü kazandırabilmelerine imkan sağlıyor. Sponsor olunabilecek aile bireyleri eş ya da partner (partner olarak uygunluk sağlayabilmenin bir takım şartları var), 22 yaş altı çocuk, ebeveyn, büyükanne veya büyükbaba ve 18 yaşından küçük, evli olmayan ve ebeveynleri vefat eden kardeş, yeğen veya torun olarak sıralanabilir. Bunun yanı sıra eğer kalıcı oturum izni sahibi ya da vatandaş olan kişinin Kanada’da bir yakını ve sponsor olabileceği herhangi bir yakını yok ise istediği tek bir akrabasına yaşına bakılmaksızın sponsor olabiliyor.
Türkiye’den çok fazla başvuru alıyor musunuz? Göçmen olarak Kanada’ya yerleşen Türk vatandaşlarının beklentilerinin karşılandığını düşünüyor musunuz?
Evet, Türkiye’den yoğun olarak başvuru alıyoruz. Tabii öncelikle kişilerin ilgilendikleri programın uygunluk kriterlerini karşılayıp karşılamadıklarını değerlendiriyoruz. Bazı kişiler direkt olarak Türkiye’den kalıcı oturum izni başvurusu yapmak için uygun özelliklere sahipken bazı kişiler de özelliklerinin göç programlarına uygun hale gelebilmesi için Kanada’da öğrenim görme yolunu seçebiliyorlar.
Beklentilerin karşılanıp karşılanmaması çok bireysel bir konu. İnsanın yeni bir ülkede yaşamına devam etmesi çok heyecan verici bir yaşam deneyimi, ama diğer taraftan içinde pek çok zorluğu da barındırıyor. Burada sanırım en önemli konulardan biri kişinin beklentilerini gerçekçi bir şekilde belirlemesi ve yaşayabileceği zorluklara hazırlıklı ve dirençli olması. İlk birkaç sene hemen hemen herkes için zorlu geçiyor diyebiliriz. Sonrasında, eğer planlama sürecinde doğru adımlar atıldıysa, bu adımların meyvelerini almak ve güzel bir yaşam sürdürmek çok mümkün.
Kanada’ya eğitim için gelmek isteyen kişilerde aranan şartlar nelerdir?
Atılacak her adımın başında doğru bir planlama yer alıyor. Türkiye’den yapılan öğrenci vizesi başvurularının onay oranlarında ciddi bir düşüş olduğunu görüyoruz. Öyle ki; 2019 yılında %72.86 olan onay oranı 2020 yılında (Ocak-Temmuz ayları arası) %56.65’e düştü. Bu, 2015-2019 onay oranlarının ortalamasına göre yaklaşık olarak %20 daha düşük. Bu nedenle güçlü bir başvuru sunabilmek çok önemli.
Doğru okul ve program seçimi yapıp okul kabulü aldıktan sonra sıra öğrenci vizesi başvurusu yapmaya geliyor. Güçlü bir başvurunun içeriğini de ayakları yere sağlam basan bir öğrenim planı, Kanada’da eğitim ve yaşam masraflarınızı karşılayabilecek olduğunuzu belgelendirebilmeniz, mevcut iş durumunuz ve referanslarınız, öğrenim sonrası kariyer planlarınız, ülkenize döndüğünüz zaman iş imkanlarınızın varlığı ve aile bağlarınız gibi faktörler belirliyor.
Kanada’nın eğitim sistemi hakkında biraz bilgi verebilir misiniz?
Kanada’da yükseköğrenim konusunda seçenekler çok fazla. Her yükseköğretim kurumunun kabul şartları birbirinden farklı. Tek bir ulusal sınav yok. Liseden sonraki eğitim paralı ama kalıcı oturum izni olan ya da Kanada vatandaşı olan öğrenciler uluslararası öğrencilerden neredeyse yarı yarıya daha az ücret ödüyorlar. Kanada’da lise okuyan uluslararası öğrencilerin kolej ya da üniversitelere ‘direkt’ kabul edildiği gibi doğru olmayan bilgilendirmeler yapılabiliyor. Öğrencinin Kanada’da istediği okula gitmesi için liseyi Kanada’da okuması gibi bir ön şart bulunmuyor. Gitmek istediği okulun ve bölümün kabul şartlarını yerine getiren ve öğrenim izni alabilen herkes Kanada’da yükseköğrenim görebilir.
Eğitim sistemi üç kademeden oluşuyor. İlköğretim (elementary), ortaöğretim (secondary) ve yükseköğretim (post-secondary). Hangi sınıf seviyesinin hangi kademeye dahil olduğu eyaletlere göre farklılık gösterebiliyor. Eğitim devlet okullarında ilköğretim ve ortaöğretim kademelerinde ücretsiz. Uluslararası öğrenci statüsünde gelinince ilk ve ortaöğretim yıllık ücretleri $9,500-$14,000 dolar civarında oluyor. Yükseköğrenim kademesinde ücretler için belirli bir aralık vermek zor olsa da devlet kolejlerinin yıllık ücretlerinin $12,000-$15,000 civarında olduğunu söyleyebiliriz.
Kanada istatistiklere göre en çok göç alan ülkeler arasında ilk 10’da yer alıyor. Profesyonel bir göçmenlik danışmanı olarak bunun sebeplerini neye bağlıyorsunuz?
Bunun pek çok nedeni var. Bu nedenlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1970’lerde, Başbakan Pierre Trudeau’nun liderliğinde, Kanada resmi olarak çokkültürlülüğü teşvik eden bir politika benimsedi ve o zamandan beri çokkültürlülük Kanada kimliğinin önemli bir parçası. Burası farklı kültürlerden insanların uyum içinde yaşadığı ve aynı zamanda kültürel miraslarını ve dini uygulamalarını sürdürebildikleri, çokkültürlülüğe ‘mozaik’ yaklaşımıyla bilinen bir ülke. Bunun yanı sıra, çeşitlilik ve kapsayıcılık da Kanada’yı diğer pek çok ülkeden farklı kılan özellikler. Örneğin LGBTQ bireyler için ülkede güçlü bir destek mekanizması mevcut – Kanada 2005 yılında dünyada eşcinsel evliliği yasallaştıran dördüncü ülke ve Avrupa dışında ilk ülke oldu. Ayrıca kadınların Kanada’da da güçlü bir sesi var. Justin Trudeau 2015 yılında başbakan seçildiğinde, cinsiyetler arasında 50/50 temsili olan bir kabine taahhüt ederek kadın erkek eşitliğine dair önemli bir mesaj verdi. Tüm bunların yanı sıra Kanada kişi başına eğitime dünyadaki diğer herhangi bir sanayileşmiş ülkeden daha fazla harcama yapan bir ülke ve dünyanın en eğitimli ülkesi olarak kabul ediliyor. Son olarak, çeşitli anketler ve endekslerde düzenli olarak dünyanın en güvenli on ülkesi arasında yer alıyor. 2018 Küresel Barış Endeksine göre Kanada, dünyanın en barışçıl altıncı ülkesi seçilmişti. Tüm bu nedenler ve daha burada sayamadığımız pek çok nedenden dolayı Kanada’ya göçe ciddi bir talep olduğunu görüyoruz.
Kanada vatandaşı olmak için yapılması gerekenler nelerdir?
Her ülkenin vatandaşlıkla ilgili farklı yasa ve uygulamaları var. Bazı ülkelerde belirli miktarlarda yatırım yapmak bu süreci mümkün hale getirebiliyor. Zaman zaman medyada “şu kadar yatırım yaparsanız vatandaşlık alabilirsiniz” şeklinde çıkan haberlerde Kanada’nın da yer aldığını görüyoruz. Ancak bu haberler gerçeği yansıtmıyor ve bilgi kirliliğine yol açıyor. Kanada vatandaşlığı almanın şartları kişiden kişiye göre değişmiyor. Örneğin, çok varlıklı olan bir kişinin varlıklı olmayan bir kişiye göre daha fazla şansı bulunmuyor.
Kanada vatandaşlığı başvurusu yapmak için öncelikle kalıcı oturum izni sahibi olmak gerekiyor. Kalıcı oturum için farklı programlar mevcut ve bunların sonuçlanma süresi programın kriterlerine göre farklılık gösteriyor.
Kalıcı oturum izni aldıktan sonra son 5 yıl içinde 1,095 gün Kanada’da yaşamış olmak, üç yıl kişisel gelir vergisi bildirimi yapmış olmak, ülkenin ana dillerinden birinde (İngilizce ya da Fransızca) dil yeterliliği belgelemek ve vatandaşlık testine girerek 20 sorunun en az 15 tanesini doğru cevaplamak gerekiyor. Tüm bu gereklilikleri yerine getirdikten sonra vatandaşlık yemin törenine davet ediliyorsunuz ve resmi olarak Kanada Vatandaşı oluyorsunuz.
Yurtdışına çıkış işlemleri ile ilgilenen birçok danışmanlık şirketi bulunuyor. İnsanlar danışmanlık alacakları kişileri belirlerken nelere dikkat etmelidir?
Diğer ülkelerle ilgili bir yorumda bulunamam ancak College of Canadian Immigration and Citizenship Consultants (CICC) üyesi ya da Kanada barosuna bağlı avukat olmayan hiç kimsenin Kanada vize, öğrenim izni, çalışma izni ya da göçmenlik başvuru süreçlerinde danışmanlık ve temsil hizmeti veremeyeceğini söyleyebilirim. Bu tür kişiler kendi ülkelerinde her ne kadar bir şirket çatısı altında yasal olarak çalışıyor olsalar da Kanada hükümeti nezdinde “hayalet danışman” olarak tanımlanıyorlar. Bu kişilerden aldığınız danışmanlık hizmeti başvurunuzun reddine yol açabilir ve böyle bir durumda mağduriyetinizi giderecek hiçbir mercii bulunmuyor. Tek yapmanız gereken çalışmak istediğiniz danışmanın CICC üyelik numarasını sormanız ve bu linkten (https://www.college-ic.ca/protecting-the-public/find-an-immigration-consultant) doğruluğunu kontrol etmeniz. (Ad-Soyad bilgisiyle de bu kontrolü yapabilirsiniz.)
“Kanada’da Yeni Yaşam” isimli Instagram profiliniz ve YouTube kanalınızdan bahseder misiniz?
Sosyal medya, bildiklerimi paylaşmayı aynı zamanda işimin sosyal sorumluluk tarafı olarak görmem nedeniyle benim için çok önemli. Eğitimci tarafımın içerik üretmeyi ve paylaşmayı sevmemde etkisi çok büyük tabii. Okuyucuların, Instagram’da @kanadadayeniyasam hesabımdan ve YouTube’da Kanada’da Yeni Yaşam kanalından bu paylaşımları takip etmeleri mümkün. Bunun yanı sıra kanadageyikleri.com platformunda da düzenli olarak içerik paylaşımı yapıyorum.
Son olarak okurlarımıza ne söylemek istersiniz?
Yaşamlarına yeni bir ülkede devam etme kararı alan kişiler bunu yaşamlarının en büyük projelerinden biri olarak görmeliler ve bu sürece stratejik yaklaşmalılar. Bilgiyi doğru kaynaklardan edinmeli ve araştırmacı olmalılar. Araştırmamak, okumamak ve de duyumlarla hareket etmek gördüğüm en büyük eksiklerden. Eğer Kanada’ya göç etmek istiyorsanız ihtiyaç duyduğunuz bilgilerin tümüne tek bir kaynaktan ulaşmanız mümkün değil. Burada bir yaşam planlamak için çok ciddi bir araştırma içine girmeniz ve çok çeşitli bilgi kaynaklarından faydalanmanız yani emek vermeniz gerekiyor. Son olarak Kanada’ya göç etmenin ‘kısa’ ya da ‘kolay’ bir yolu olmadığını bilmek gerekiyor. Gerçekçi olmak ve farkındalığınızın yüksek olması çok önemli Yeterli dil ya da eğitim seviyesinde değilseniz ekonomik göç programlarını hedeflemeniz gerçekçi olmayabilir. Bütçeniz yeterli değilse ya da şartlarınız uygun değilse Kanada’da öğrenim planı yapmak hayal kırıklığıyla sonuçlanabilir. 40’lı ya da daha ileri yaşlardaysanız 20’li 30’lu yaşlarda olan insanlara göre daha riskli bir yolculuğa çıktığınızın farkında olmalısınız. Bazı yeterlilikleri sağlamak için zamana ihtiyacınız olabilir ya da sizin şartlarınızda Kanada’ya göç etmek gerçekçi bir hedef olmayabilir. Ya da tam tersi özellikleriniz çok uygun olabilir ama siz bunun farkında olmayabilirsiniz. Eğer edindiğiniz bilgilerin doğruluğundan ya da size uygunluğundan emin olamıyorsanız profesyonel destek alın –aldığınız profesyonel destek yanlış atacağınız adımlarla kaybedeceğiniz para ve zamanın yanında çok makul bir yatırım olacaktır.
